Το επίπεδο της δημόσιας συζήτησης στην Ελλάδα είναι αξιοθρήνητο. Κι από τα προνομιακά βήματα εκφοράς δημοσίου λόγου –το Κοινοβούλιο, τα πανεπιστήμια– τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι μάλλον αυτό που επαξίως κερδίζει το στεφάνι του πλέον βορβορώδους. Κι αν μιλώ για τα ΜΜΕ, συγχωρείστε με, μα δεν μιλώ συντεχνιακά. Στ’ αλήθεια το πιστεύω ότι δημοκρατική κοινωνία δίχως έναν ικανοποιητικό βαθμό ποιότητας και ανεξαρτησίας –και τα δυο μαζί– στα ΜΜΕ της δεν είναι δυνατόν να υπάρξει. Η Ελλάδα είναι ακλόνητη απόδειξη γι’ αυτό: η έκπτωση της δημοκρατίας είναι ταυτισμένη με την εξώνηση των ΜΜΕ. Κοντά στ’ άλλα –ίσως και πριν απ’ όλα, όσο κι αν ακούγεται υπερβολικό–, αν είναι να συζητήσουμε για μια επόμενη μέρα όπου η πολιτική εξουσία θα είναι υπόλογη και η δημοκρατία θα διευρύνεται αντί να περιστέλεται, πρέπει να συζητήσουμε και για το πώς θα καλλιεργηθεί ένα υγιές πεδίο ενημέρωσης, ανάλυσης, αναστοχασμού και δημοσίου λόγου.
Όμως προτού βάλουμε κάτω τα όνειρα ή και τα σχέδια, πρέπει να διαπιστώσουμε ότι τα ελληνικά ΜΜΕ δεν ήταν πάντοτε έτσι. Μακριά από μένα οι δοξολογίες του τάχα εντίμου παρελθόντος, δεν εννοώ ότι δεν έπαιζαν πολιτικά παιχνίδια ούτε ότι δεν διαπλέκονταν με την εξουσία ούτε φυσικά ότι η ποιότητά τους ήταν τέτοια που να αξίζει στ’ αλήθεια εύσημα· εννοώ όμως ότι θυμούνταν αρκετά συχνά πως ήταν, πέρα από οτιδήποτε άλλο, υλικά γι’ ανάγνωση και σκέψη, ότι προσέφεραν και έστω λίγα πράγματα που εξαιρούνταν από τις βλέψεις τους ως επιχειρήσεων, ότι δεν ήταν ακόμη αυτό το άκαμπτο, μονοκόμματο, συμπαγές μέτωπο της καθεστωτικής παπαγαλίας, όπου όλα μαζί –τάχατες άλλα συντηρητικά κι άλλα της Μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης– αναπαράγουν μία, απαράλλαχτη κυβερνητική γραμμή, σ΄ ένα διαρκές κήρυγμα πολιτικού και πολιτισμικού κομφορμισμού.
Κι είναι χρήσιμο να το διαπιστώσουμε αυτό διότι φωτίζει την κατάσταση της πόλωσης που έχει διαμορφωθεί – από τη μία αυτοί κι από την άλλη λιγοστά μέσα, κυρίως του διαδικτύου αλλά και λίγα έντυπα, όπως και τούτο το περιοδικό, που προσπαθούν να υπάρχουν ανεξάρτητα, αντεπιτιθέμενα στο βόρβορο κι αποδομώντας κάθε μέρα την καθεστωτική νεογλώσσα. Η πόλωση γεννήθηκε επειδή δεν υπήρχε πια κανένα σημείο εκτόνωσης, η βαρβαρότητα του κυρίαρχου δημοσίου λόγου έγινε τέτοια που όχι ο αντίλογος αλλά ακόμη κι η παραμικρή παρέκκλιση καταδικάστηκε κι εξοβελίστηκε.
Καλώς υπάρχει, λοιπόν, πόλωση. Πρέπει να υπάρξει. Ωστόσο, την πόλωση έχει λόγο να την αποδέχεται κανείς μόνον εφόσον την αντιλαμβάνεται ως την κατάσταση εκείνη που οδηγεί κατ’ ελάχιστον σ’ ένα ξεκαθάρισμα αλλά ευκταίο είναι και σ’ ένα νέο τοπίο. Ένα τοπίο που, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ορίζεται μέχρι στιγμής περισσότερο από το πώς αντιλαμβανόμαστε το παρελθόν παρά από το πώς αντιλαμβανόμαστε το μέλλον. Κι αυτό επειδή υπάρχουν όχι ένας αλλά δύο ελέφαντες σε τούτο το δωμάτιο, που κάνουμε ότι δεν τους βλέπουμε.
Ο ένας είναι ένας εύλογος αλλά επικίνδυνος φόβος: τη διαπίστωσή μας πως τα κυρίαρχα ΜΜΕ κατέληξαν έτσι επειδή η μέθοδος με την οποία παρέμεναν προσοδοφόρα –μολονότι ως επιχειρήσεις εδώ και χρόνια προβληματικά– ήταν ότι συνέδεσαν την βιωσιμότητά τους με τις υπηρεσίες τους στην πολιτική εξουσία, δεν την φτάνουμε ως τη λογική της απόληξη, δηλαδή ως το ερώτημα: Ποιος είναι ο άλλος τρόπος; Έχουμε ψήγματα μιας απάντησης, ενός τρόπου που περιλαμβάνει μια άλλη αντίληψη της δημοσιογραφίας, μια άλλη σχέση με τους αναγνώστες, μια άλλη συγκρότηση του δημοσίου χώρου, μια άλλη διαμόρφωση της «αγοράς», πολλή πολλή δουλειά και πολλή πολλή αβεβαιότητα.
Κι εδώ ερχόμαστε στον δεύτερο ελέφαντα: Τον λένε ΣΥΡΙΖΑ. Διότι ο γνώριμος τρόπος, αυτός που ενστερνίστηκαν τα κυρίαρχα ΜΜΕ που τόσο βδελυσσόμαστε πια, είναι ασύγκριτα ευκολότερος. Κι εμάς, τους «απ’ εδώ» της πόλωσης, ήδη στη δημόσια συζήτηση μας ταυτίζουν με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος –μοιραία– ως η μείζων πολιτική δύναμη που υπερασπίζεται τις δημοκρατικές ελευθερίες, κυριαρχεί στον αντικαθεστωτικό λόγο. Ταυτιζόμαστε, για την ώρα, εν μέρει λόγω της προπαγάνδας των απέναντι κι εν μέρει επειδή έχουμε –και σωστά– αρνηθεί να υιοθετήσουμε την επαίσχυντη τακτική των δήθεν «ίσων αποστάσεων». Αν όμως είμαστε, και πάλι, ειλικρινείς, υπάρχουν αυτοί ανάμεσά μας, στην «απ’ εδώ» πλευρά της πόλωσης, που περιμένουν τη λύση στην πρόκληση της βιωσιμότητας και της μακροημέρευσης από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν είναι ακόμη η ώρα γι’ αυτή τη μάχη. Αλλά πλησιάζει. Κι όταν έρθει η ώρα της, αυτή η μάχη θα είναι πιο κρίσιμη από αυτές που μαίνονται τώρα.
___
Δημοσιεύτηκε στο UNFOLLOW 25 (Ιανουάριος 2014)
Πηγή: http://artfullyonsaturday.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου